Na śląskie tory wyjechał nowy tramwaj
15.05.2009
Tagi: – Dodał: Marek Borys
Jacek Madeja,
Gazeta Wyborcza, 14.05.2009 r.
Na razie to tylko jazda testowa, ale niewykluczone, że to właśnie ten model będzie najnowszym nabytkiem Tramwajów Śląskich.
Wagon Protram 205 Wr-As od dzisiaj jeździ na linii nr 6 z Katowic do Bytomia. Tramwaj wyprodukowany we wrocławskim Protramie nie rzuca na kolana futurystyczną sylwetką, ale według zapewnień fachowców spełnia wszystkie najnowocześniejsze wymagania.
Jego atutem jest cena. Tramwaj kosztuje około 3,4 mln zł, czyli prawie połowę tego, co inne niskopodłogowe wagony dostępne na rynku. Skąd ta różnica? W Protramie 205 niskopodłogowa jest tylko środkowa część, wyposażana w specjalną wysuwaną platformę ułatwiającą wsiadanie osobom niepełnosprawnym. Przez pierwsze i ostatnie drzwi pasażerowie będą już musieli wspinać się po wysokich schodach.
- Dzięki temu wyżej są też zawieszone wózki kołowe, co sprawi, że nie powinny mieć problemu poruszając się na wysłużonych śląskich torowiskach - podkreśla Bolesław Knapik, dyrektor wykonawczy w Tramwajach Śląskich.
Tramwaj ma też oszczędny układ napędu, a system rekuperacji pozwala odzyskać część energii podczas hamowania. 26-metrowy wagon jest o prawie 2,5 m dłuższy od karlików, najnowocześniejszych obecnie tramwajów, które jeżdżą po aglomeracji. W Protramie klimatyzowana jest tylko kabina motorniczego, ale na plus dla podróżnych można zaliczyć wygodne pojedyncze siedzenia. Teraz pasażerowie karlików śmieją się, że część siedzeń jest w sam raz na jedną osobę z torbą.
- Rzeczywiście takie miejsca półtoraosobowe nie sprawdziły się. Dlatego rezygnujemy z tego rozwiązania - przyznaje Knapik i dodaje, że oprócz parametrów technicznych, spółka w ocenie testowanego tramwaju liczy również na opinie pasażerów. Tramwaj będzie kursował między Katowicami a Bytomiem do 21 maja.
Tramwaje Śląskie już od dłuższego czasu szukają następcy karlików. Okazja nadarzyła się, kiedy spółka wywalczyła unijny grant na remont torowisk i modernizację taboru. Do 2012 roku za 160 mln zł chce kupić 20-30 nowych tramwajów. O tym jakie wagony będą ostatecznie jeździły na Śląsku rozstrzygnie przetarg, który zostanie ogłoszony w połowie roku.
PKM b napisał(a):
Czyli w czerwcu przetarg.
15.05 18:30:28
darek napisał(a):
Kurcze. Jakby tak jednego dali Gliwicom przed likwidacją to Franek miałby jeden argument mniej za likwidacją. Nie mógłby powiedzieć, że ludzie nie jadą tramwajem bo jest za wysoki - że nie mamy nic niskopodłogowego.
15.05 18:52:24
xyz napisał(a):
http://www.um.gliwice.pl/pu...
"W najbliższych dniach złożę wniosek
postulujący zastąpienie tramwajów autobusami." - prezydent Frankiewicz juz zdecydował
16.05 13:09:32
pasażer napisał(a):
no to mamy po tramwajach w Gliwicach. Mam nadzieję że Prezydent Zabrza nie wycofa się ze swojego pomysłu. Czy naprawdę w tych działaniach nie ma czynnika korupcjogennego ? Przydałoby się aby prokuratura przyjrzała się KZKGOPowi bo nie wierzę że są czyści. Jestem ciekaw kto tak naprawdę zarabia na likwidacji Tramwajów na Śląsku
17.05 02:38:59
zenek napisał(a):
Ciekawi mnie tylko jedno, jak szanowny prezydent zamierza wpuścić autobusy na ulicę Zwycięstwa w Gliwicach, zachować przystanki w tych samych miejscach, tak aby nie robiły się korki, nie wspominając o jednokierunkowej ulicy Dolnych Wałów, czy o zawracaniu na wójtowej wsi.
17.05 10:22:32
Alek napisał(a):
Ale tory i trakcja tramwajowa w Gliwicach zostaną, bo jak powiedział dziś w Radiu Plus prezydent Frankiewicz likwidacja torów i trakcji leży w gestii Tramwajów Śląskich.
17.05 11:00:25
tomek2 napisał(a):
Jak dla mnie to Frankiewicz podal dobre argumenty. Wielu tu nie zauwaza, ze nie mowi"tramwaje sa bee, tylko, ze sa bee na tych wlasnie dwoch liniach.
17.05 11:39:02
Suchy napisał(a):
@tomek2 - a dlaczego akurat na TYCH dwóch liniach a nie na innych? W Gliwicach na 1 i 4 są be, ale już np na 11 czy 17 są cacy? Interesujące poglądy.. Może je rozwiniesz i udowodnisz dlaczego wg ciebie Frankenstein ma rację?
17.05 15:29:00
butthead napisał(a):
Poczekajmy raptem kilka lat, gdy otworzą A-1 - miasto zostanie zalane kolejną falą samochodów, która rozjedzie ul. Chorzowską i doprowadzi zapewne do tego, co obserwować można było do niedawna na Pszczyńskiej. Nie ma sensu po raz kolejny rozpoczynać tej samej dyskusji, będzie przecież wspaniale.
17.05 18:48:42
tomek2 napisał(a):
@Suchy nie wiem gdzie jezdza 11 czy 17(napewno nie w Gliwicach) Chodzi o to, ze gliwickie tramwaje jada po trasach zaprojektowanych 100 lat temu chyba. Czasy sie zmieniaja, potoki pasazerow rowniez. Dzis tramwaje przydalyby sie na nowych liniach np. z Łabęd przez os. Kopernika do Centrum, czy dalej na Sikornik itp duze osiedla. Poza tym, aby wygodnie i bezpiecznie jezdzilo sie tramwajami(na obecnych liniach 1, 4) potrzeba duzych nakladow na modernizacje.
17.05 19:33:49
tomek2 napisał(a):
@butthead - a jesli beda tamtedy jezdzily te 2 linie to uratuja Chorzowska przed rozjechaniem? Nie wydaje mi sie. W Gliwicach trzebaby bylo zbudowac caly system od nowa z nowymi trasami.
17.05 19:38:20
Bana 1 napisał(a):
@tomek2 z tymi zakładami pracy jako generatorami potów przesadzasz.Niewiem czy jechałeś kiedyś na strefe w Gliwicach, tam poza godz.6,14 i 22 autobusy jeżdża puste.Dla 1 i 4 najwieksze potoki stwarza ul.Zwycięstwa.Wybudowanie Fokusa także by przyspożyło dodatkowe potoki.Także wybudowanie odnogi do osiedla Gwardi Ludowej (lub nawet dalej do Waryńskiego ) by spowodowało że tramwaj w Gliwicach miałby wiekszy sens.Frankiewicz też do końca nie powie prawdy, po pierwsze ok 20% taboru PKM Gliwice to nowoczesne pojazdy po drugie wcale PKM Gliwice nie musi jeździć na linii zlikwidowanej po tramwajach.
17.05 23:07:49
@ tomek2 napisał(a):
Jakoś te tramwaje nie jeżdżą puste, a w szczycie ciężko tam szpilkę wepchnąć.
Ech, Gliwice były jednym z moich ulubionych miast w regionie. A tramwaj dodawał im klimatu... Też jestem ciekaw, co tak Frankenstein się uwziął na te linie, przecież mają TYLKO DWIE!
Już teraz na ulicach jest spory ruch samochodowy. A po likwidacji tramwajów, otwarciu DTŚ i zbudowaniu A1 będziemy po tym mieście chodzić w maskach przeciwgazowych chyba...
18.05 08:56:23
Jarek napisał(a):
Alek napisał(a):
"Ale tory i trakcja tramwajowa w Gliwicach zostaną, bo jak powiedział dziś w Radiu Plus prezydent Frankiewicz likwidacja torów i trakcji leży w gestii Tramwajów Śląskich.
17.05 11:00:25"
No obawiam się, że jak nie będzie tam ruchu, to TŚ same zdejmą sieć w obawie przed złomiarzami. A co się stanie z torowiskiem, to wystarczy podać przykład z linii 25.
18.05 22:35:50
butthead napisał(a):
Chorzowskiej pewnie nie uratują, ale przynajmniej mieszkańcy mieliby jakiś sposób dotarcia do centrum. Sądzisz, że te samochody zjeżdżające z autostrady będą nad Chorzowską przelatywać, czy jak?
18.05 23:52:45
Bana 1 napisał(a):
Autostrada nie bedzie miała zjazdów na ul.Chorzowską tylko na DK88 także tu tory nieprzeszkadzają zresztą plany autostrady powstały jeszcze przed tym jak się zaczeło mówić o likwidacji.Inna sprawa, że na Jagielońskiej będą burzyć budynki do których przymocowana jest trakcja a wątpie że TŚ wstawią słupy na nieczynnej linii z nadzieją że kiedyś jeszcze coś pojedzie.Pętla w Wójtowej Wsi też może szybko zniknąć( jakieś rondo chcą tam wybudować) no i na samej Zwycięstwa przy budowie DTŚ tory mogą zostać usunięte.Myśle że infrastruktura tramwajowa długo nie utrzyma się po likwidacjii
19.05 09:02:09
krom napisał(a):
butthead:
Wybudowana autostrada nie spowoduje że w Gliwicach przybędzie samochodów-wręcz przeciwnie. Ten kto przez Gliwice przejeżdża tranzytem, będzie miał możliwość szybkiego objechania centrum Gliwic (czy to w kierunku południowym do Czech (A1), czy to na zachód (DK88 lub A4), czy też na wschód np. do Katowic (A4 lub średnicówka). Ten kto będzie wjeżdżał do centrum wjeżdża już dziś i wjeżdżałby tak samo bez A1 czy A4. Od kiedy to budowa nowych dróg powoduje wzrost natężenia ruchu na drogach przyległych?
19.05 10:13:15
memphis napisał(a):
"Od kiedy to budowa nowych dróg powoduje wzrost natężenia ruchu na drogach przyległych? "
Od zawsze.
19.05 12:01:16
andrzejh69 napisał(a):
1 i 4 w Gliwicach oby wytrzymała do przyszłych wyborów ten jeden rok. Ostatnio jeżdzę dziennie na odcinku Łagiewniki - Bytom i z żalem patrzę na nieczynną linię. Przypomina mi się histroria z 31,32,33 - też miały być pierwotnie chwilowo nieczynne do momentu wybudowania wiaduktu. Budowa trawala tka długo że w 1999 roku linai ta nadawała się już tylko do rozbiórki. Mam obawy ,żeby ta historia nie powtórzyła się z tym odcinkiem linii 7, powodując że 607 zostanie na zawsze, tak jak został 623.
19.05 12:21:06
marcin815 napisał(a):
co się działo z tramwajami w Bytomiu w sobotę był jakiś wypadek czy co bo ruch był całkowicie wstrzymany
19.05 12:29:56
krom napisał(a):
memphis:
czyli lepiej nie budować, to nie będzie korków :).
19.05 14:24:56
andrzejh69 napisał(a):
Co do Gliwic, sądzę że jak by mieszakńcy Gliwic do KZKGOP napisali pismo-protest w sprawie likiwdacji tramwajów, to być może, te 8 z 9 osób w zarządzie nie zagłosuje za jego likwidacją i tramwaj pozostanie. A F. pozostawić ultimatum - albo pozostawiasz tramwaj albo wychodzisz z KZKGOP.
19.05 14:31:24
memphis napisał(a):
@krom: oczywiście, zamiast w nowe drogi należy inwestować w transport publiczny, jest to zupełnie oczywiste i w wielu miejscach na świecie stosowane. Ale u nas władze zatrzymały się mentalnie w latach 60-tych i muszą same na własnych błędach się uczyć, że nowe drogi nie rozwiązują żadnych problemów.
19.05 14:33:42
Rekin napisał(a):
Wypowiedzi Frankiewicza to demagogia w stylu Jana Korwin-Mikke - niby wszystko sie trzyma kupy po kawałku, ale w całości nie ma to sensu. Diabeł tkwi w szczegółach - w wielu miejscach mamy do czynienia z manipulacją danymi. Trasą tramwaju w Gliwicach jeździ - i o tym nie zapominajcie - 20% pasazerów z całych gliwic, a jest tam tylko 9% wozokilometrów. To bryła złota dla PKM Gliwice i mamy tu do czynienia z jawnym lobbingiem prezydenta na rzecz własnego przewoźnika, aby zmanipulować przetarg warunkami brzegowymi tak, by PKM Gliwice wszedł na lukratywną trasę. W końcu trochę hebli im stoi na placu, jak sie da solniczki na Zwycięstwa, heble pojadą do Katowic smrodzić. Jeśli KZK GOP zaakceptuje pomysł ucięcia linii 4, będziemy mieli do czynienia ze skandalem na ogromną skalę, bo tu juz żaden rachunek ekonomiczny nie ma prawa zagrać na negatyw tramwaju.
19.05 15:16:57
krom napisał(a):
memphis:
W żadnym wypadku. Trzeba robić i jedno i drugie. Co z tego że będziesz miał super KM (czy nawet szeroko rozumiany transport publiczny) jak ona będzie stać w korku spowodowanym tranzytem przez środek miasta. Pierwsze co zrobiono w Niemczech po zjednoczeniu to zaczęto budować drogi w byłej NRD (i nie były to lata 60-te). Był to do tego stopnia posunięty proces że Niemcy wschodnie zaczęły mieć lepsze drogi niż Zachodnie. Tylko autostrady i obwodnice miast (a taką sieć będą mieć Gliwice) są sposobem wyprowadzenia ruchu tranzytowego z miast. W Niemczech 100 km dojazdu do pracy to pestka i to nie tylko ze względu na super rozwinięty transport publiczny ale (a może przede wszystkim) ze względu na dobrze rozbudowany system dróg. Tylko dobry system dróg zarówno szynowych (myśle tu o wyświechtanym haśle "tiry na tory") jak i asfaltowych jest w stanie ten kraj uratować przed paraliżem komunikacyjnym. Pewnie że miasta nie są z gumy i nie zrobi się "lotnisk" przez miasta o starej zabudowie. Dlatego ruch lokalny należ zastępować KM. Ale żeby inwestycje w system KM przyniosły efekt, najpierw trzeba tranzyt wyrzucić na zewnątrz a potem zająć się ruchem wewnątrz miast. Wyłączne inwestowanie w transport publiczny niczego nie rozwiąże.
19.05 15:24:34
butthead napisał(a):
Tu się akurat (wyjątkowo :P) po części można zgodzić - trochę tych autostrad jest potrzebnych, więc to A1 tak czy inaczej powstać powinno. Ale czy rzeczywiście Gliwicom jest tak niezbędna DTŚ przez samo centrum? Rozpieprzy to tylko resztki w miarę fajnej zabudowy i spowoduje dokładnie to samo, co stało się na Dębie w Katowicach - betonowa pustynia i ludzie pędzący do blaszanego marketu. No super perspektywa, ideał europejskiego miasta.
19.05 15:50:50
GaiusOctavianus napisał(a):
Zabrze, Ruda, Świętochlowice, Chorzow i Katowice powinny wystapic o likwidacje 6, 840 i 870. Zabrze powinno zrezygnowac jeszcze z paru linii autobusowych na rzecz rozwoju tramwai.
19.05 17:20:11
krom napisał(a):
butthead:
Cieszę się Twoim obiektywizmem:). Mi też nie odpowiada zastępowanie zabytków marketami. Dokładnie nie znam planów przebiegu srednicówki przez samo centrum Gliwic ale z tego co wiem to ma przechodzić przez obecne ogródki działkowe, trochę Królewskiej Tamy (kiedyś to musiały być fajne budynki ale obecnie to stare budy zdezelowane do dna:), GZUT, i tą mini dolinką do Placu Placków. Generalnie te budynki w stronę Sośnicy (od Piastów) to stare rudery (przeżarte przez te świństwa które emitowała tyle lat huta)które lada chwila (jak nie już) grożą zawaleniem.Żeby te budynki odbudować (o ile by się jeszcze dało) trzeba by wywalić kupę kasy i musowo wyprowadzić z nich ludzi (tak samo zresztą jak przy wyburzeniu), którzy walnie przyczynili się do takich zniszczeń:). Sprowadzą konserwatorów zabytków, wywalą kasę, a za pół dnia będzie "graffiti".
Czy to dobry pomysł dopchać średnicówkę do centrum? I tak i nie. Z jednej strony masz szybki wyjazd z miasta, z drugiej strony jak ktoś będzie jechał z Katowic w kierunku Pyskowic to może zamiast jechać A1, DK88 i dalej na Pyskowice, wybrać wariant przez centrum (co przy przepustowości Toszeckiej zagwarantuje korki aż w okolice Sportowej:)).
19.05 18:24:22
butthead napisał(a):
Dlatego też nikt z nas nie twierdzi, że w ogóle nie należy dróg budować. Kraj jest na tyle zapóźniony cywilizacyjnie, że pewnie inwestycje są zwyczajnie potrzebne. Nie można jednak pakować kasy tylko w drogi, ośmieszając się dodatkowo stwierdzeniami, że skoro jest tyle samochodów w mieście, to trzeba im zrobić miejsce.
19.05 23:37:57
krom napisał(a):
Z drugiej strony spójrz na to tak, że przecież nie wyłączysz z ruchu całego miasta. Zamykane są zazwyczaj tylko ścisłe centra miast o ciasnej i starej (zabytkowej często) zabudowie. Nikt (z tego co wiem) w Gliwicach nie zamierza wyburzać Rynku, tylko udrożnić rejony Placu Piastów, itp.
20.05 07:55:58
andrzejh69 napisał(a):
Swego czasu (ok 2003 rok)radni+prezydent zastanawiali się czy DTŚ przez centrum ma być 2 czy 3 pasy w jedną stronę, ZTCP to wymyślili w końcu 2. Tu znów mamy przykład że włądza wie wszystko najlepiej i nie pyta się fachowców o zdanie. WG mnie na 2 pasy to szkoda kasy - bo przy licznych zjazdach i wjazdach trasa ta będzie jednym wielkim korkiem. Memphis - co myślisz o napisaniu pisma-wniosku do KZKGOP zeby nielikwidować tramwaju. Logicznie to by była "podkładka" po to żeby zarząd KZK zagłosował przeciw tej likwidacji. Merytorycznie to może jest tak że prezes KZK to marionetka która nic nie może, tylko przystko podpisuje co mu dają i karzą samorządowcy??? Więc kto faktycznie rządzi komunikacją? Na papierze prezez a faktycznie samorząd? Przecież i Kopel i Franikiewicz podkreślają że decyduje KZK a oni TYLKO występują z wnioskiem.
20.05 08:11:54
Rekin napisał(a):
@andrzejh69-zarząd KZK GOP decyduje. A zarząd to 9 osób. Możesz się domyślac, jak która będzie głosowała, ale nie wiesz. W interesie pozostałych prezydentów jest utrzymanie tych linii, bo one pracują na TŚ. Jeśli je uwalą, będą musieli sami więcej dopłacać.
20.05 08:57:15
butthead napisał(a):
Mamy już projekt takiego pisma przygotowany, dopracowujemy jeszcze tylko szczegóły.
@krom: Wszystkie ulice oczywiście nie, ale taka Zwycięstwa od skrzyżowania przy urzędzie miasta do rynku bez problemu mogłaby być deptakiem z tramwajem - bez żadnej szkody dla ruchu lokalnego, za to z nadzieją na powstrzymanie zalewu ulicy przez kolejne oddziały banków.
20.05 10:57:40
motorniczy601 napisał(a):
niekupujcie tego tramwaju błagam...
może i tani, ładny, może i ma odpowiedniw wózki ale wszystko sie pieprzy [przez niego...
kto to widział sklejic dwie 105 i puścic na tory! dziś miałem kolejny raz 116Nd na 6 nie widziałem go jeszcze a wiedziałem że jedzie... z kąd?? bo bana zaczeła sie pieprzyć... prądu za mało w trakcji skoki napicia.. bierzcie sie do wrocławia z tym gównem... chyba że kupicie ten tramwaj i do kazdego karlika laptopa żeby go odblokowywac.. ogadajcie z motorniczymi innych 6
20.05 13:45:25
david82 napisał(a):
A może to Karlik jest gównem?
20.05 15:30:30
GaiusOctavianus napisał(a):
znaczy sie ze to karlik jest gownem bo sie pieprzy i tyle... 116 pieprzy sie takze w Gdansku, ciekawe?
20.05 15:33:19
memphis napisał(a):
Przecież to proste - 205-tka ma moc 8x50kW, stąd nasze citki mają problemy, a zawsze były wrażliwe na spadki napięcia.
20.05 16:48:17
GaiusOctavianus napisał(a):
Przepraszam, w Gdańsku 4 wagony typu NGd99 (rodzina Citadis 100), one tez sie psuja i dlaczego miasto chce sie ich pozbyc, dziwne?
motorniczy601@ dlaczego we Wroclawiu nie ma takich problemow ze Skodami?
Odpowiedz jest prosta, Citadisy trzeba dac juz do remontu albo pozbyć się ich.
20.05 16:59:45
butthead napisał(a):
Takich problemów nie ma, są za to inne :P
20.05 18:44:17
GaiusOctavianus napisał(a):
Wlasnie wrocilem z trasy 6stki, popytalem motorniczych i uslyszalem ze takowe problemy to wina podstacji zasilania, bez 205tki takie problemy istnialy juz od dlugiego czasu.
20.05 22:43:00
andrzejh69 napisał(a):
Czyli wniosek jest taki: przed ewentualnym wprowadzeniem 205-tek do naszej sieci, czy innych "mocnych" tramwajów, należy zmodernizować zasilanie sieci. Nie tylko tory wymagają remontu.
21.05 08:37:26
motorniczy601 napisał(a):
no właśnie karliki są wrażliwe... i oto chodzi po co kupowac coś co bedzie żle działało na inne pojazdy
tramwaj jest naprawde fajny ale po co..
chyba ze TŚ postanowią kupić 205tki i wyremontowac karliki to jestem za....
szczerze powiedziawszy takim tez bym z chęcia pojeżdził...
21.05 10:47:12
bobo napisał(a):
Solniczki to akurat Frankowi na 860 teraz pouciekały :> jak PKM Gliwice wygra jeszcze kilka "zagranicznych" przetargów na solniczki, a pod urzędem miejskim i domem Frana zaczną kopcić stare heble, a pracownicy UM zaczną się spóźniać do pracy przez korki (bo zamiast tramwajów dojdą nie tylko autobusy ale także samochody tych, dla których tramwaj był jedyną opcją dojazdu) to Franio się obudzi... ale z ręką w nocniku.
21.05 11:21:01
GaiusOctavianus napisał(a):
Dlatego chca kupic okolo 20 WrAsow, poniewaz nadaja sie na inne linie rowniez. Citadisy czeka remont, niektore juz chyba kapitalny. TS chca a nawet musza wymazac chybiona inwestycje jaka byl zakup Karlikow, byl to rowniez jeden z argumentow Prezydenta Frankiewicza za likwidacja lini 1 i 4. Jedna z koncepcji moze byc to ze to wlasnie WrAsy przejma w przyszlosci glowne zadania transportowe na liniach nim bedzie TS stac na zakup nowoczesniejszych niskopodlogowcow. Protram moze rowniez na tych samych podzespolach remontowac i unowoczesniac 105tki a to juz powazny argument za.
21.05 15:20:20
butthead napisał(a):
Nie ma jeszcze nawet specyfikacji na zakup wagonów, a Ty już piszesz, co kupią. Spokojnie ;)
21.05 21:44:11
GaiusOctavianus napisał(a):
Tak sobie tylko głośno myśle... Mogło by tak być... Tramwaje nie mają juz czasu, przykład Gliwic pokazuje to bezlitośnie, dlatego trzeba zacząc od tańszych tramwai takich jak WrAs.
22.05 10:16:05
pasazer (II) napisał(a):
@GaiusOctavianus: trzeba pamiętać o remontach torów - gdyby u nas były wyremontowane torowiska (wszędzie, a nie tylko między Chorzów-Rynkiem a Konstalem) jeszcze przed 2000 rokiem, zapewnie byś teraz nie narzekał na 116Nd. Co więcej, gdyby teraz TŚ kupiło, a nie wypożyczyło Protrama, za ok. 2 miesiące też by się nadawał tylko na złom.
24.05 14:57:28
GaiusOctavianus napisał(a):
Pasazer(II): Zgadzam sie z Toba ale smiem zaryzykowac ze Protramy pociagnely by dluzej. Sama konstrukcja jest bardziej dostosowana do polskich realiow.
25.05 21:27:25